Γνωρίστε τις ευεργετικές επιδράσεις της εχινάκειας
Ένα από τα πιο δημοφιλή βότανα στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής είναι η εχινάκεια. Πρόκειται για ιθαγενές φυτό της Βόρειας Αμερικής και παραδοσιακό θεραπευτικό βότανο των Ινδιάνων. Το άνθος της εχινάκειας μοιάζει με μεγάλη μαργαρίτα και το γένος της αποτελείται από εννέα (9) είδη. Ωστόσο, τρία (3) από αυτά έχουν κινήσει το ιατρικό και φαρμακευτικό ενδιαφέρον, και είναι: η Echinacea purpurea, η Echinacea angustifolia και η Echinacea pallida. Η Echinacea purpurea είναι το είδος που έχει μελετηθεί περισσότερο για την επίδρασή της στο ανοσοποιητικό σύστημα.
Η μεγάλη αύξηση στην κατανάλωση εχινάκειας τα τελευταία χρόνια οφείλεται στην άποψη ότι καταπολεμά το κοινό κρυολόγημα και λοιμώξεις που αφορούν το ανώτερο αναπνευστικό, καθώς τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα. Οι ιδιαίτερες ιδιότητές της οφείλονται σε κάποιες χημικές ουσίες που περιέχει, όπως πολυσακχαρίτες, γλυκοπρωτεΐνες, αλκαμίδια και παράγωγα του καφεϊκού οξέος. Καθώς δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο ποια χημική ουσία από αυτές είναι η κύρια υπεύθυνη για την επίδραση που έχει η εχινάκεια στο ανοσοποιητικό σύστημα, θεωρούνται όλες οι παραπάνω ουσίες, ως σύνολο, ενεργά συστατικά της.
Ωστόσο, αν και στο παρελθόν, οι πολυσακχαρίτες θεωρούνταν κρίσιμοι στην διέγερση μη ειδικών ανοσολογικών αποκρίσεων, πρόσφατες μελέτες εστιάζουν στα αλκαμίδια και στα παράγωγα του καφεϊκού οξέος. Τα παράγωγα του καφεϊκού οξέος έχουν ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες και το εχινακοσίδιο, κύριο παράγωγο του καφεϊκού οξέος, έχει συσχετιστεί με αντιφλεγμονώδη δράση και την ιδιότητα επούλωσης πληγών, αν εφαρμοστεί τοπικά. Τα αλκαμίδια από την άλλη μεριά, φαίνεται να έχουν μεγαλύτερη βιοδιαθεσιμότητα από τα παράγωγα του καφεϊκού οξέος, με αποτέλεσμα να παίζουν ενδεχομένως σημαντικότερο και πιο ενεργό ρόλο στις θεραπευτικές ιδιότητες της εχινάκειας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η συγκέντρωση των χημικών ουσιών που αναφέρθηκαν, φαίνεται να διαφέρει ανάλογα με το είδος του φυτού και το μέρος του (ρίζα, κοτσάνι, άνθος), με αποτέλεσμα τα διάφορα σκευάσματα εχινάκειας που κυκλοφορούν να έχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ τους, και έτσι η επιλογή του κατάλληλου συμπληρώματος να παίζει ιδιαίτερο ρόλο στην αποτελεσματικότητα του.
Ποιες είναι, όμως, οι θεραπευτικές ιδιότητες της εχινάκειας?
- Τόνωση του ανοσοποιητικού συστήματος. Φαίνεται ότι η εχινάκεια (κυρίως εκχυλίσματα από το υπέργειο μέρος της Echinacea purpurea) έχει έναν ρυθμιστικό ρόλο στο ανοσοποιητικό σύστημα, διεγείροντας την παραγωγή κυτοκινών, συμπεριλαμβανομένης της ιντερλευκίνης (IL) 1, IL-10 και του TNF-a.
- Αντιικές ιδιότητες, οι οποίες ενδεχομένως οφείλονται στην ενεργοποίηση των Τ-λεμφοκυττάρων και φαίνεται να αυξάνουν την αντίσταση σε ιούς, όπως στον ιό του έρπη.
- Αντιμυκητιακές και αντιβακτηριακές ιδιότητες. Αναφέρεται ότι η εχινάκεια δρα ενάντια σε κάποια στελέχη ζυμομύκητων, όπως Saccharomyces cerevisiae και Candida albicans και σε βακτήρια όπως Escherichia coli, Proteus mirabilis, Pseudomonas aeruginosa και Staphylococcus aureus.
- Αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Η τακτική κατανάλωση εχινάκειας ίσως μπορεί να ανακουφίσει διάφορους τύπους φλεγμονής, όπως φλεγμονή των ματιών και των ούλων. Το γεγονός ότι η συγκέντρωση των χημικών συστατικών της εχινάκειας διαφέρει σημαντικά, όπως αναφέρθηκε, αναλόγως το είδος της εχινάκειας αλλά και το μέρος του φυτού, προσθέτει δυσκολίες στην ανάλυση των θεραπευτικών ιδιοτήτων της εχινάκειας και στην εξαγωγή σαφών επιστημονικών συμπερασμάτων. Λίγες είναι οι καλά σχεδιασμένες μελέτες που μελετούν τις θεραπευτικές ιδιότητες της εχινάκειας και τα συμπεράσματα αυτών είναι πολλές φορές αντιφατικά ή στατιστικά μη σημαντικά.
Το γεγονός, ωστόσο, είναι ότι στην πλειονότητά τους οι μελέτες αφορούν την δράση της εχινάκειας ενάντια στο κοινό κρυολόγημα, με πρόσφατα αποτελέσματα να στηρίζουν την θετική επίδρασή της στην πρόληψη κατά αυτού. Οι υπόλοιπες ιδιότητες της εχινάκειας μένει να ερευνηθούν περαιτέρω.
Αναφορές:
- Herbal therapeutics (7) Colds. Barnes, J., Pharm. J., 2002
- Medicinal properties of Echinacea: A critical review. Phytomedicine, Barrett, B., 2003.
- Echinacea species (Echinacea angustifolia (DC.) Hell.,Echinacea pallida (Nutt.) Nutt.,Echinacea purpurea (L.) Moench): a review of their chemistry, pharmacology and clinical properties. Barnes, J., Anderson, L. A., Gibbons, S., & Phillipson, J. D.. Journal of Pharmacy and Pharmacology, 2005 4. European Union herbal monograph on Echinacea purpurea (L.) Moench, herba recens, 2015